Czym jest Marnotrawstwo?
Marnotrawstwo (zarządzanie) – nieracjonalność, rozrzutność. Z perspektywy zarządzania, procesów biznesowych oraz procesów administracji publicznej, marnotrawstwem jest nieracjonalne i nieefektywne zarządzanie zasobami zaangażowanymi w funkcjonowanie tych procesów. Marnotrawstwem są czynności i procesy nie dodające wartości a angażujące zasoby do ich wytwarzania. Marnotrawstwo w Lean Management określane jest japońskim słowem Muda.
8 Typów Muda (Marnotrawstwa)
Główne rodzaje marnotrawstwa występujące w zarządzaniu procesami to:
- Nadprodukcja, nadmierne wytwarzanie (ang. waste of overproduction) – realizacja w ramach zachodzących procesów zbyt dużej ilości niż potrzeba dóbr, usług czy produktów.
- Nadmierne zapasy (ang. waste of inventory) – zbyt wiele zapasu środków niezbędnych do prawidłowej realizacji procesów, np. materiałów lub surowca w procesie produkcji.
- Błędy i wady jakościowe (ang. waste of defects) – dotyczą wyrobów, jak i dokumentacji, dostaw, informacji.
- Oczekiwanie (ang. waste of waiting) – długie okresy bezczynności zaangażowanych zasobów, np. ludzi, maszyn, części, materiałów.
- Nadmierne przetwarzanie (ang. waste of overprocessing) – wykonywanie zbędnych czynności w realizowanym procesie, np. wielokrotna obróbka, kontrola tego samego elementu procesu lub wyrobu.
- Zbędny transport (ang. waste of transportation) – zbędne przemieszczanie przedmiotu realizowanych procesów, np. elementów, części, półwyrobów, wyrobów, dokumentów.
- Zbędny ruch (ang. waste of motion) – nadmierny ruch związany ze złą organizacją procesów i metod pracy.
- Niewykorzystany potencjał pracowników (ang. waste of untapped human potential).
W przedsiębiorstwie istnieje również ryzyko nieracjonalnego gospodarowania środkami finansowymi – ponoszenie zbyt wysokich kosztów na zakupy niezbędnych środków lub zakupy środków zbędnych do prawidłowego funkcjonowania procesów.
Jak wyeliminować marnotrawstwo
Działania związanie z eliminacją marnotrawstwa lub minimalizacją skali jego występowania związane są przede wszystkim z ustaleniem głównych źródeł powstawania oraz podjęciem działań zapobiegających dalszemu występowaniu w przyszłości. Działania te nazywane są racjonalizacją procesów lub w zależności od przyjętych standardów: ciągły proces ulepszeń, proces ciągłego ulepszania, Kaizen, KVP.
Przez racjonalizację procesów eliminowane są poszczególne rodzaje marnotrawstwa, w skutek czego następuję poprawa efektywnego wykorzystania zasobów zaangażowanych w usprawnione procesy. W procesach biznesowych racjonalizacja i redukcja marnotrawstwa wpływa pozytywnie na poprawę konkurencyjności przedsiębiorstwa. Natomiast w procesach funkcjonowania administracji państwowej racjonalizacja i redukcja marnotrawstwa pozwala na redukcję kosztów funkcjonowania administracji i tym samym bardziej efektywne wykorzystanie środków budżetowych.
