Wskaźnik efektywności czasu pracy (ECP) nazywany również wskaźnikiem efektywnego wykorzystania czasu pracy lub stopniem wykonania normy jest to różnica czasu zadanego do czasu rzeczywiście dostępnego na wykonanie zadanej pracy. Opiera się na prostej kalkulacji różnicy sumy czasów normatywnych (planowanych) wykonanej pracy do sumy czasów dostępnych (faktycznie poświęconych) na wykonanie tych prac. Bardziej rozbudowaną formą liczenia wskaźnika ECP jest OLE (Overall Labor Effectiveness), który liczony jest w analogiczny sposób jak OEE.
Czas normatywny (zadany) – jest czasem planowanym na wykonanie danego zadania.
Czas dostępny – określa faktycznie dostępny (poświęcony) czas pracownika lub pracowników na wykonanie tego zadania.
Zsumowanie czasów normatywnych (planowanych) na wykonanie wszystkich prawidłowo zrealizowanych zadań w określonym czasie (np. w skali dnia, tygodnia lub miesiąca) i podzielenie ich przez czas dostępny na wykonanie tych zadań daje wynik efektywnego wykorzystania czasu pracy. Wzór na obliczenie wskaźnika efektywnego wykorzystania czasu (efektywności czasu pracy) podany jest poniżej:
ECP = (suma czasów zadanych)/(suma czasów dostępnych) * 100%
Wskaźnik ECP powinien być traktowany dla przedsiębiorstwa jako kluczowy szczególnie w przypadku jeżeli w głównej grupie kosztów (A wg ABC) znajdują się koszty pracy. Wskaźnik ten, w porównaniu do wskaźnika ilościowego produktywności, jest bardziej obiektywnym do obliczania efektywności wykonywanej pracy w bezpośrednim aspekcie czasu pracy. Jego zastosowanie pozwala na bardziej obiektywne rozliczanie efektywności czasu pracy i powiązanie tego wskaźnika z systemem premiowania za efektywność pracy. Wskaźnik efektywności czasu pracy nie jest alternatywą dla wskaźnika ilościowego produktywności tylko jego uzupełnieniem. Zarządzanie efektywnością czasu pracy wiąże się z zagadnieniami związanymi z organizacją pracy i optymalizacją procesów.
Warunkiem zastosowania tego wskaźnika jest posiadanie czasów normatywnych tworzonych w procesie normowania czasów (NCP) na wykonanie głównych zadań realizowanych przez pracowników, dla których ten wskaźnik będzie liczony. Najłatwiej jest zastosować ten wskaźnik w procesach produkcji seryjnej lub masowej i bardzo powtarzalnej. Można również wprowadzać go w innych obszarach niż produkcja oraz dla procesów mało powtarzalnych. Wymaga to jednak stworzenia narzędzi do dokładnego i szybkiego kalkulowania czasów normatywnych dla zadań nie powtarzalnych lub o dużej zmienności czasochłonności. Obecne praktyki biznesowe potwierdzają to stwierdzenie, że możliwym jest wdrożenie normatywów czasów prac nie powtarzalnych i wskaźnika efektywnego wykorzystania czasu pracy w większości przypadków zadań realizowanych jednostkowo (np. produkcja jednostkowa, remonty, utrzymanie ruchu). Obecnie spotyka się wdrożenie wskaźnika ECP w obszarach:
- produkcji jednostkowej i mało powtarzalnej
- produkcji seryjnej i masowej
- utrzymani ruchu, remontach, służbach technicznych
- szeroko pojętej administracji (księgowość, kadry, finanse)
- usług finansowych (banki, ubezpieczenia)
- procesach BPO
- administracji publicznej
- logistyce
- technologii i konstrukcji
Wskaźnika efektywności czasu pracy nie da się wdrożyć w pracy kreatywnej, na przykład opracowaniu wizji rozwoju, koncepcji nowego modelu produktu.
Porady na zwiększenie Efektywności Czasu Pracy:
Poniżej przedstawiamy przykładowy sposób podejścia do projektów ukierunkowanych na poprawę efektywności czasu pracy.
W zależności od potrzeb metodyka podejścia do zwiększania ECP może się różnić.
- Pierwszym krokiem jest określenie kluczowych zadań realizowanych wykonywanych na wybranych stanowiskach
- Do przygotowanej listy zadań należy oszacować średnią czasochłonność oraz częstotliwość ich realizacji
- Obliczyć czasochłonność wykonywanych zadań w skali miesiąca (lub innego okresu w zależności od specyfiki stanowiska)
- Przeprowadzić klasyfikację PARETO lub ABC w odniesieniu do czasochłonności
- Podzielić czynności na dodające wartość i nie dodające wartości
- Ustalić czas dostępny, najlepiej na podstawie danych kadrowych, na realizację zebranych zadań
- Wg wzoru na procentową efektywność czasu pracy wyliczyć obecny poziom wskaźnika ECP
- Dla czynności z grupy A przeprowadzić dokładne analizy metod pracy i zmierzyć ich obecną czasochłonność metodami pomiarowymi o większej dokładności (np. chronometraż, nagrania wideo, analizy MTM)
- Opracować optymalne metody i obliczyć ich czasochłonność dostępnymi metodami normowania czasów planowanych
- Przygotować listę działań usprawniających oraz plan ich realizacji
- Przypisać do poszczególnych zdefiniowanych działań zakładane procentowe wartości wzrostu wskaźnika ECP
- Obliczyć możliwy wzrost ECP dla całości wdrożonych zmian
- Wprowadzić wskaźnik ECP z uwzględnieniem planowanego wzrostu
- Powiązać cele ECP z systemem motywacyjnym (Zarządzanie przez cele)
- Zrealizować niezbędne działania wdrożeniowe
- Monitorować wskaźnik
- Podejmować systematyczne działania usprawniające w ramach procesu ciągłego ulepszania wracając do punktu 3 niniejszej listy działań